Ευρίσκεται στο Β.Δ τμήμα του νησιού και προήλθε από την συνένωση των κοινοτήτων Πέτρας – Λαφιώνας – Σκουτάρου – Στύψης – Υψηλομέτωπου και των τουριστικών οικισμών Ανάξου και Πετρί. Απέχει περίπου 55 km από τη Μυτιλήνη. Παραλιακό χωριό η Πέτρα χτισμένο σ’ ένα καταπράσινο κάμπο, που η παράδοση τον θέλει ως το αγκυροβόλι του Αχιλλέα στον Τρωικό πόλεμο. Διαθέτει πλατιά αμμουδιά και από ψηλά φαντάζει μέσα στους καταπράσινους κάμπους και την ανοιχτή θάλασσα, με τον περίεργο ψηλό βράχο που επάνω του κυριολεκτικά λάμπει το εκκλησάκι της Παναγίας της Γλυκοφιλούσας.
Η βασιλική εορτή του χωριού είναι στις 15 Αυγούστου κάθε χρόνο, ημέρα εορτής της Μεγαλόχαρης Παναγίας. Αυτή τη μέρα είναι το κεντρικό γεγονός τουλάχιστον για όλο το Β.Α τμήμα της Λέσβου. Αλλά και από κάθε μέρος του νησιού έρχονται Χριστιανοί να προσκυνήσουν τη Μεγαλόχαρη ή να εκπληρώσουν το τάμα τους προς αυτή. Η μέρα αυτή γιορτάζεται με λαϊκούς χορούς και τραγούδια στη κεντρική πλατεία του χωριού ενώ διασκεδάζουν όλοι οι πολίτες.
Τα τελευταία χρόνια εξελίχθηκε σε σύγχρονο τουριστικό θέρετρο. Εδώ παρατηρείται πολλή μεγάλη κίνηση το καλοκαίρι και αποτελεί το «κέντρο διασκέδασης» με πολλά μπαρ, ταβέρνες και εστιατόρια. Εδώ θα βρείτε ταχυδρομείο, ΟΤΕ, τράπεζες, αγροτικό ιατρείο, κτηνιατρείο, ενοικιαζόμενα αυτοκίνητα και ποδήλατα. Ακριβώς απέναντι από την παραλία βρίσκονται τρία ακατοίκητα νησάκια, το μεγαλύτερο από τα οποία είναι ο Άη-Γιώργης.
Καΐκια και βάρκες που φεύγουν από το λιμάνι ή το κεφαλόσκαλο της Πέτρας πηγαίνουν απέναντι σε τακτά δρομολόγια. Μπορείτε να οργανώσετε εκδρομές και να διανυκτερεύσετε φροντίζοντας για έναν ύπνο στην ύπαιθρο.
Τα σπίτια στη Πέτρα είναι χτισμένα τα περισσότερα με πέτρα και κεραμοσκεπή. Στις αρχές του περασμένου αιώνα τα σπίτια των ευπόρων κατοίκων ήταν δίπατα (ισόγειο και πρώτο πάτωμα) όπου το ισόγειο ήταν κατασκευασμένο μόνο από πέτρα και χωρίς παράθυρα. Το πρώτο πάτωμα ήταν ξύλινο από τις τρεις πλευρές και με εξώστες (τα λεγόμενα σαχνισίνια). Το ισόγειο αποτελείτο από μία μεγάλη αυλή στρωμένη με μαλτέζικα, καθώς και από μία μεγάλη αποθήκη.
Είναι η πατρίδα πολλών προσωπικοτήτων της τέχνης και των γραμμάτων όπως είναι ο Νεοκλής Καζάζης, ο Θρασύβουλος Σταύρου, ο Κ. Φριλίγκος, ο Ορέστης Κανέλλης και πολλοί άλλοι. Ο τόπος τούτος φαίνεται να ήταν κατοικημένος από τους αρχαίους χρόνους, γεγονός που αποδεικνύεται από τους αρχαίους τάφους (Ελληνικούς) που βρέθηκαν στη θέση Κεραμιδαριά 600 μέτρα έξω από το χωριό.
Βρέθηκαν επίσης νομίσματα Ρωμαϊκής εποχής, Βυζαντινά ανάγλυφα, εντοιχισμένος δικέφαλος αετός εις τον περίβολο της Παναγίας και τοιχογραφίες του 16ου μ.Χ. αιώνα στο ναό του Αγίου Νικολάου. Η Πέτρα κατά το 17ο αιώνα βρισκόταν σε μεγάλη εμπορική και πολιτιστική ακμή και έτσι προκάλεσε το αρπακτικό ενδιαφέρον του γάλλου κουρσάρου Ούγου Ντε Κρεβελλιέ (Hugus de Crevellier) που στα 1675 τρομοκρατεί το Αιγαίο. Μία νύχτα του Μάρτη του ίδιου χρόνου καταλαμβάνει μαζί με άλλους 800 κουρσάρους το χωριό.
Αφού το λεηλάτησε, πήρε μαζί του και 500 πετριανούς σκλάβους. Πάντως αξίζει να σημειωθεί, ότι από την λεηλασία διεσώθη ο Ναός της Παναγίας, καθώς και οι υπόλοιπες εκκλησίες της Πέτρας, ίσως επειδή οι κουρσάροι ήταν Χριστιανοί. Βέβαια η Πέτρα όπως όλο το νησί, γνώρισε την τουρκική σκλαβιά. Στις 4 Δεκεμβρίου 1912 ο στρατός των τριών ελληνικών πλοίων Αθήναι, Μυκάλη και Εσπερίς σε συντονισμό με τα Ελληνικά στρατεύματα της Μυτιλήνης, απελευθέρωσαν τη Πέτρα και εξουδετέρωσαν τις δυνάμεις των Τούρκων στο ύψωμα Κλαπάδος (680 μέτρα).
Επικεφαλίς των τριών πολεμικών που αγκυροβόλησαν στη Πέτρα ήταν ο Ναύαρχος Κουντουριώτης. Η παράδοση των τουρκικών δυνάμεων έγινε άνευ όρων το πρωί της 8ης Δεκεμβρίου 1912.